Faktura Vat, jej brak, a prawo do odliczenia

Faktura VAT

Jest to dokument, który z zasady jest wystawiany przez czynnych podatników, aby udokumentować daną transakcję. Faktura VAT jest obligatoryjna, gdy interesy prowadzą między sobą zobowiązane do tego podmioty. Faktura musi być wystawiona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, tak samo jak każda umowa zawierana między dwiema osobami. 

Obowiązek wystawiania faktur mają:

  • zarejestrowani podatnicy VAT czynni przy sprzedaży na rzecz innych podmiotów,

  • zarejestrowani podatnicy VAT, którzy są czynni przy sprzedaży na rzecz osób fizycznych, jeśli ktoś takowej faktury zażąda,

  • osoby fizyczne, które prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą przy dokonywaniu wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu.

Prawo do odliczenia VAT

Podstawę do odliczenia podatku naliczonego VAT stanowi tak naprawdę w praktyce wyłącznie faktura VAT. Kwotę podatku naliczonego stanowi m.in. suma kwot podatku w fakturach VAT , które zostały otrzymane przez danego podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Podatnik jest również zobowiązany do archiwizowania każdej faktury do czasu, aż upłynie termin przedawnienia zobowiązania podatkowego. Brak faktury podczas niezapowiedzianej kontroli Urzędu Skarbowego może spowodować odebranie prawa do odliczenia podatku VAT. ust. 10 art. 86 stanowi, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy.  W praktyce możemy tego dokonać w momencie, gdy otrzymamy daną fakturę VAT, co może rodzić problemy. 

Podsumowując, aby po stronie podatnika nastąpiła możliwość odliczenia podatku VAT, muszą nastąpić łącznie określone przesłanki:

  • otrzymanie faktury,

  • nabycie towaru lub usługi przez podatnika w zakresie wykonywanych czynności opodatkowanych,

  • powstanie obowiązku podatkowego po stronie sprzedawcy.

Istotnym jest również fakt, iż jeśli podatnik nie dokona odliczenia podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym, w którym ten obowiązek rzeczywiście powstał, bacząc na nabyte towary lub usługi. To może to uczynić w deklaracji podatkowej składanej za jeden z dwóch kolejnych okresów. 

Utrata prawa do odliczenia

Art. 88 ust. 3a ustawy o VAT  przewiduje sytuacje, które dla przedsiębiorcy mogą skończyć się odebraniem prawa do odliczenia podatku VAT:

  • sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami  korygującymi, które wystawil podmiot nieistniejący w obrocie prawnym,

  • transakcja przez nas dokonana jest zwolniona od podatku lub nie podlega mu.

  • wystawione dokumenty mogące stwierdzić prawo do odliczenia:

    • stwierdziły czynności, które tak naprawdę nigdy nie miały miejsca,

    • podały kwoty, które nie mają nic wspólnego z rzeczywistymi poniesionymi kosztami,

    • potwierdzają czynności, do których zastosowanie mają artykuły Kodeksu Cywilnego, a co z kolei miało na celu np. obejść ustawę

  • faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę w zgodzie z innymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego,

  • zostały wystawione faktury w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze - w części dotyczącej tych czynności.

Istotnym jest fakt, iż przepisy stosuje się tak samo do oryginałów faktur, jak i do ich duplikatów. W tym miejscu należy wskazać na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 22 października 2015 roku (C-277/14). Wyrok jest istotny dla podatników, w przypadku których organy podatkowe zakwestionowały prawo do odliczenia VAT. Wskazuje on, iż przepisy szóstej dyrektywy należy interpretować w taki sposób, iż sprzeciwiają się one przepisom krajowym jak np. postępowaniu głównym, które odmawiają podatnikowi prawa do odliczenia podatku VAT. Organy podatkowe przy tym zwracają uwagę na to, iż faktura została wystawiona przez nieistniejący podmiot. Jednakże by odebrać podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT organ władzy publicznej musi wykazać, iż przedsiębiorca był świadomy faktury, która będzie wystawiona przez podmiot nieistniejący. Organy nie mogą wymagać, iż przedsiębiorca za każdym razem będzie weryfikował, czy dostawca usług lub towarów rzeczywiście jest w stanie je dostarczyć.

Brak faktury Vat od kontrahenta

Zawarliśmy umowę o dostawę kilku partii towarów do sklepu. Za jedną część wykonaliśmy przelew bazując na fakturze pro forma. W przypadku drugiej partii jest dla nas trochę lepiej, gdyż otrzymaliśmy fakturę zaliczkową, a trzeciej jeszcze nie otrzymaliśmy. Wiemy, iż kontrahent ma problemy z wystawieniem odpowiednich dokumentów. Co powinniśmy zrobić w takiej sytuacji?

Musimy uświadomić naszego kontrahenta, iż nie wystawiając faktury, bądź wystawiając ją z opóźnieniem, naraża się na odpowiedzialność karną skarbową.  Zgodnie z art. 106b1 ustawy o VAT podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:  sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług […] dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem”. W zależności od sytuacji może to zostać uznane za wykroczenie lub przestępstwo skarbowe. Jeśli takie upomnienie nie pomoże, nie pozostanie nam nic innego, jak zgłosić taką osobę do właściwego dla niego Urzędu Skarbowego. Przepisy niestety nie przewidują możliwości wystawienia faktury za podatnika bez jego uprzedniej zgody. Jednakże grzywna w wysokości do 180 stawek dziennych może mieć znaczny charakter motywujący na przyszłość. 

Data publikacji: 2017-11-15